Philately, hay còn gọi là bộ sưu tập và nghiên cứu tem bưu chính, đã trở thành một trong những sở thích phổ biến nhất trên thế giới. Từ những ngày đầu ra đời cho đến nay, philately không chỉ là việc thu thập tem mà còn là một lĩnh vực nghiên cứu phong phú, giúp người đam mê hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật thông qua những mảnh giấy nhỏ bé này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá lịch sử và sự phát triển của philately từ những ngày đầu cho đến thế kỷ 21.
1. Khởi đầu của Philately
Lịch sử của philately bắt đầu từ năm 1840, khi tem bưu chính đầu tiên được phát hành tại Anh. Tem Penny Black, với hình ảnh của Nữ hoàng Victoria, đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành bưu chính, cho phép mọi người gửi thư mà không cần phải trả tiền khi nhận. Sự ra đời của tem đã tạo điều kiện cho việc thu thập và nghiên cứu, và ngay sau đó, thuật ngữ “philately” được Georges Herpin đề xuất vào năm 1864. Ông muốn có một thuật ngữ mới để mô tả sở thích này, khác với “timbromanie”, một cái tên không được ưa chuộng.
2. Sự phát triển trong thế kỷ 19
Sau khi tem bưu chính được giới thiệu, việc thu thập tem trở nên phổ biến hơn. Ở Mỹ, những người thu thập tem được gọi là “stamp gatherers”. Vào cuối thế kỷ 19, số lượng người tham gia vào sở thích này đã tăng lên đáng kể, với hàng trăm ngàn người từ các tầng lớp xã hội khác nhau tham gia. Các bảo tàng bưu chính cũng bắt đầu xuất hiện, với bộ sưu tập đầu tiên của Bảo tàng Anh được lập ra bởi MP Thomas Tapling vào năm 1891.
3. Những bước tiến trong thế kỷ 20
Philately tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thế kỷ 20, đặc biệt là sau Thế chiến thứ nhất. Nhiều quốc gia bắt đầu phát hành tem kỷ niệm để ghi nhớ các sự kiện quan trọng trong lịch sử. Các danh mục tem như “Scott”, “Stanley Gibbons” và “Yvert et Tellier” trở thành nguồn tài nguyên quý giá cho các nhà sưu tập.
Năm 1926, Fédération Internationale de Philatélie (FIP) được thành lập, tạo nền tảng cho sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực philately. Năm 1962, Triển lãm Philatelic Thế giới đầu tiên được tổ chức tại Prague, thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà sưu tập trên toàn cầu.
4. Philately trong thế kỷ 21
Bước vào thế kỷ 21, philately đã chứng kiến sự chuyển mình đáng kể. Sự phát triển của công nghệ đã tạo ra nhiều cách mới để thu thập và nghiên cứu tem. Internet đã cho phép các nhà sưu tập dễ dàng kết nối và chia sẻ thông tin với nhau. Các diễn đàn trực tuyến và trang mạng xã hội đã trở thành nơi giao lưu, học hỏi và thương mại tem.
Ngoài ra, các bảo tàng và tổ chức philatelic đã bắt đầu áp dụng công nghệ số để bảo quản và trưng bày bộ sưu tập của họ. Nhiều buổi triển lãm philatelic đã được tổ chức trực tuyến, giúp người đam mê tem có thể tham gia mà không cần phải di chuyển.
5. Các loại hình philately
Philately không chỉ dừng lại ở việc thu thập tem. Nó còn bao gồm nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác nhau:
- Thematic Philately: Nghiên cứu các chủ đề được thể hiện trên tem, chẳng hạn như động vật, thể thao, văn hóa và lịch sử.
- Postal History: Nghiên cứu các hệ thống bưu chính và cách thức hoạt động của chúng, bao gồm các quy định về bưu chính và tỷ lệ cước.
- Aerophilately: Tập trung vào tem và tài liệu liên quan đến dịch vụ bưu chính hàng không.
- Astrophilately: Nghiên cứu tem và tài liệu liên quan đến không gian và các sự kiện liên quan.
6. Kết luận
Philately đã trải qua một hành trình dài từ những ngày đầu với sự xuất hiện của tem bưu chính. Qua từng giai đoạn lịch sử, bộ môn này không chỉ giúp người tham gia thỏa mãn đam mê sưu tập mà còn là một cách tuyệt vời để tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và nghệ thuật của các quốc gia khác nhau. Trong thế kỷ 21, với sự phát triển của công nghệ, philately tiếp tục mở rộng và đổi mới, thu hút thêm nhiều người tham gia vào cộng đồng đa dạng này..